RODNE KUĆE,
ULICE, BAŠTE, SENTA
U privatnoj arhivi Stevana Kragujevića sačuvane su mnoge foto-adrese,
znamenitih spomenika, mesta, ličnosti, kako u zavičajnoj Senti, tako i
u Beogadu. Tu svakako posebno mesto imaju porodične adrese. Stevanovi
prijatelji podržavali su njegovu posvećenost i često su i sami doprinosili
tome da uspomene ne budu samo uspomene, već utkanost u život, ostavština
za budućnost.
O tome govori i ova mala kolekcija fotografskih i umetničkih zapisa.
Kuća-muzej Joce Vujića
- Lino, Andruško Karolj
|
Kuća-muzej
Joce Vujića (13. juli 1863 - 31. avgust 1934), velikoposednika,
narodnog poslanika, počasnog člana Matice srpske, bibliofila,
sakupljača i izučavaoca slovenske starine, kulturnih tekovina
Srba u Vojvodini i duhovne baštine Srba. Najpoznatija kuća u Senti,
porodični dom Joce Vujića, zidana 1831-32. i bila je vlasništvo
Ožđanji Ištvana (Ozsgyányi István) gradskog senatora. Nakon 1890.
godine u ovoj kući je stanovao Sarič Bertalan (Szárits Bertalan)
glavni tužilac. U posedu porodice Vujić je nakon svršetka Prvog
svetskog rata.
U ovoj kući živeli su u mladim danima i potomci Joce Vujića i
Valerije Vince , nihov sin Jovan i kćerka Darinka, a kasnije,
porodica Jovana Vujića, i njegovo troje dece, Ida, Vasilije i
Darka Vince Vujić. Tako je to i rodni dom supruga Tanje Kragujević,
kasnije profesora Zemunske gimnazije, Vasilija Vince Vujića.
Trg Mira na kojem se kuća nalazi, u broju 2, odlukom SO Senta
2004. godine preimenovan je u Trg Joce Vujića.
Fotografija:
Stevan Kragujević
Lino: Andruško Karolj (1915-2008)
|
Rodna kuća Lazara i Stevana Kragujevića - Akvarel, Nestor Slavnić
|
U ovoj kući su odrastali Lazar (17. 3. 1917 - 14. 1. 1999), i
njegov brat Stevan (4. 2 1922 - 17. 4. 2002) uz brigu samohrane
majke Milice Grbin Kragujević (24.7. 1897 - 3. 11. 1980).
Tu su svoje venčanje, u prisustvu familije Kragujević i druge
rodbine, proslavili Lazar i Magda (Kovač) Kragujević, a jedno
kraće vreme tu su i živeli.
Kuća je u ovom obliku postojala sve do smrti Milice Kragujević,
a nakon 1980. je prodata i danas ima drugačiji izgled. Zanimljiva
je epizoda iz istorije ove kuće: kada je majka Milica odlučila
da prati starijeg sina u Sombor, i tegobnin radom obezbedi njegovo
naukovanje u tada čuvenoj Učiteljskoj školi, kuća je bila izdata,
a brigu o Stevanu preuzeo je njegov deda, u broju 1, iste ulice.
U kuću se privremeno uselila porodica Lazara i Mileve Stojkov.
Njihova jedinica, Lepa, često se na ulici igrala sa štrkljastim
dečakom Stevicom, koji se od nje nije odvajao. Deca su ih zadirkivala,
govoreći da će se Lepa sigurno udati za Stevana, što je nju veoma
ljutilo. Nakon prelaska u vlastiti dom, u Zmaj Jovinoj 21, i školovanja
u Subotici u Trgovačkoj akademiji, Lepu je za Stevana opet sudbina
vezala, u Foto-radnji Jakšić, gde je pred rat 1941. počela učiti
fotografski zanat, a gde je Stevan već radio kao prvi pomoćnik
čuvenog fotografa Danila Jakšića.
Od tada pa do kraja kraja života Stevan i Lepa se nisu nikada
razdvajali.
Stevan Kragujević: Rodna kuća Lazara (17.3. 1917-16.
1. 1999) i Stevana (4. 2. 1922- 17.4. 2002) Kragujevića, ulica
Žarka Zrenjanina 3, Senta (fotos, načinjen 1953).
Nestor Slavnić (1921-1996), akvarel: Rodna kuća Stevana
Kragujevića (Ulica Žarka Zrenjanina, br. 3, Senta), Stevanova
je zalena kuća; prva kuća u nizu, plava, na uglu Karađorđeve i
ulice Žarka Zrenjanina, pripadala je Stevanovom dedi, kasnije,
bratu od strica Milošu Kragujeviću, i dugo u njoj bila i mlinarska
radnja). Akvarel je dar Tanje Kragujević Istorijskom arhivu
Sente, 6. maj 2010.
|
Rodna kuća
Lazara i Stevana Kragujevića - Akvarel, Nestor Slavnić
|
Rodna kuća Stevana i Lazara Kragujevića,
ulica Žarka Zrenjanina 3, Senta (fotos, načinjen oktobra 1972).
Nestor Slavnić, akvarel: Rodna kuća Stevana Kragujeviića,
akvarel (12x15cm), prema fotosu Stevana Kragujevića. Uz potpies
Nestora Slavnića, označena je godina 1975.
Dar Tanje Kragujević Istorijskom arhivu Sente, 28. septemabar
2010.
|
Rodna kuća Tanje Kragujević
|
Kuća u Zmaj Jovinoj 21, u Senti.
U ovoj kući su svoj bračni život započeli Lepa i Stevan Kragujević,
1943, i tu živeli do 1947, kada odlaze u Beograd; tu je u improvizovanoj
laboratoriji u letnjoj ostavi, Stevan, završivši zanat kod Danila
Jakšića, i ne mogavši da otvori svoju samostalnu radnju, radio
svoje fotografije; tu je svoje srećno detinjstvo, do odlaska u
Beograd, 1954, kod roditelja, u drugi razred osnovne škole, provela
njihova kći Tanja, rado se vraćajući na svaki raspust, kod dede
i bake; tu su svraćali njeni mladi prijatelji iz studentskih dana,
Senćani Aleksandar Vujić, kasnije kompozitor i dirigent, njegov
brat Jovan (sinovi poznatog advokata Svetozara Vujića i profesorke
klavira Vere Vujić), a posebno često Tanjin verenik, Vasilije
Vince Vujić. Svadbena povorka Tanje i Vasilija 13. jula 1974.
godine, sa brojnim gostima iz cele tadašnje Jugoslavnije, ispraćena
je iz ove kuće. Kuća je sačuvana, ali ima drugog vlasnika (Ivan
Birclin), budući da ju je porodica Stojkov i Kragujević zamenila
za stan u ulici Zlatne grede 9 st. 7, u Senti, gde su penzionerske
dane provodili Stevan i Lepa Kragujević, kasnije, Tanja Kragujević
i njen suprug Vasilije Vince Vujić.
|
Česma u Zmaj Jovinoj, Senta
|
Česma u lišću. Fotografija koja je poslužila
kao osnov za akvarel Nestora Slavnica.
Nestor Slavnić akarel: Česma u lišću, u dvorištu u Zmaj
Jovinoj 21 (prema fotografiji Stevana Kragujevića) – kuća Mileve
Stojkov ( 5.10. 1903-29. 2. 1988) i Lazara Stojkova (1900 - 28.
9. 1973), roditelja Lepe Kragujević (10. 3. 1923 - 5. 1. 2010),
Lepin dom, i rodna kuća Tanje Kragujević.
Nestor je zapisao u dnu akvarela: A jesen se prošetala po
majka Levinoj avliji (Baku Milevu, Tanja i cela familija,
susedi i prijatelji, od milja su zvali “Majka Leva”).
Akvarel je dar Tanje Kragujević Istorijskom arhivu Sente,
6. maj 2010.
|
Letnjikovac Magde i Lazara Kragujića - Lino, Andruško Karolj
|
Skromna kuća na
Gornjem Bregu, u voćnjaku sa šljivama i kruškama, dugo je, u penzionerskim
danima, predstavljala radost Lazaru i Magdi Kragujević (1931,
Temerin – 1996, Senta; profesor klavira senćanske Muzičke škole,
jedno vreme i direktor). U odgajanju voća, Lazaru, popularnom
senćanskom profesoru, atletskom sudiji, i omiljenom sugrađaninu,
rado su pomagali susedi svojim iskustvom i savetima. Tu se pekla
i lepa šljivovica, čest dar beogradskom delu porodice, Stevanu,
Lepi, Tanji i Vasiliju. Kada je jednom prilikom vikednica izgorela,
susedi su nesebično pomogli Lazaru da je ponovo podigne. Prilikom
posete voćnjaku, impresionirana stričevom posvećenošču i ponosom,
i lepotom voćnjaka, Tanja je napisala pesmu “Šljivin mrak”, koju
je avgusta 1996. darovala voljenom stricu.
Andruško Karolj (1915-2008), lino: Letnjikovac Magde
i Laze Kragujević (1)
Andruško Karolj, lino: Letnjikovac Magde i Lazara Kragujevića
(2)
|
|